Sprawy spadkowe to temat, na który Polacy wciąż wiedzą bardzo niewiele, narażając się przez to często na niemałe kłopoty.
Co zatem powinniśmy wiedzieć o sprawach spadkowych i jak one przebiegają?
Czym są sprawy spadkowe i co powinniśmy o nich wiedzieć?
Sprawy spadkowe to wszelkie sprawy związane z dziedziczeniem ustawowym, zachowkiem lub testamentem. Niezależnie od tego, czy spadkodawca pozostawił po sobie testament, czy też nie, stajemy się spadkobiercami, którzy muszą podjąć odpowiednie kroki w celu ustalenia swoich praw do odziedziczonej w testamencie lub należnej w ramach dziedziczenia ustawowego części majątku.
W ciągu sześciu miesięcy, liczonych od chwili śmierci zmarłego, masz czas na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Niezłożenie go będzie oznaczało przyjęcie spadku wprost, co może być bardzo dużym kłopotem, jeśli spadkodawca pozostawił po sobie długi. Z kolei odrzucenie spadku też nie zawsze rozwiązuje wszystkie problemy. Jeśli zrzekasz się należnej Ci części, może ona zostać przekazana Twoim dzieciom, wnukom lub prawnukom. Oznacza to, że jeśli ani Ty, ani Twoje dzieci czy wnuki nie chcecie spłacać długów spadkodawcy, wówczas trzeba będzie złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku kilkukrotnie (za Ciebie, za każde z Twoich dzieci lub wnuków, a jeśli są nieletni, trzeba będzie zrobić to w ich imieniu).
Postępowanie spadkowe jest konieczne, by móc dysponować tymi częściami majątku, które podlegają rejestracji – chodzi o to, że jeśli tego nie ustalimy, w papierach wciąż będzie figurowała osoba zmarła. Akt zgonu nie jest tutaj wystarczający, konieczne jest również przedstawienie odpisu postanowienia o nabyciu spadku.
Jak przebiegają sprawy spadkowe?
Sprawę spadkową można przeprowadzić na dwa sposoby: w sądzie lub u notariusza.
Sprawa sądowa
W sądzie należy złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku, który mają prawo złożyć wszyscy spadkobiercy, a także wszyscy ci, którzy mają prawny interes we wskazaniu spadkobierców (np. wierzyciele). We wniosku należy oznaczyć sąd właściwy dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, uczestników rozprawy i wnioskodawców, a także określić, o co właściwie wnosimy we wniosku i przedstawić uzasadnienie, czyli wskazać wszystkie osoby, o których istnieniu wiemy i które mogłyby mieć prawo dziedziczyć po spadkodawcy, lub wskazać, że nic nie wiemy o istnieniu takich osób Wskazujemy także informacje na temat testamentów spadkodawcy (jeśli są). Do wniosku należy dołączyć dokument potwierdzający uprawnienie do nabycia spadku, np. akt urodzenia, akt zgonu, akt małżeństwa.
Wizyta u notariusza
Sprawa u notariusza jest dobrym rozwiązaniem, gdy wszyscy spadkobiercy są zgodni co do sposobu podziału majątku. Wówczas staramy się o wydanie aktu poświadczenia dziedziczenia, którego otrzymanie przebiega w sposób opisany poniżej.
U notariusza muszą stawić się razem wszyscy spadkodawcy ustawowi i testamentowi, aby notariusz mógł sporządzić odpowiednią dokumentację, zawierającą kolejno:
- protokół dziedziczenia,
- akt poświadczenia dziedziczenia,
- wpis do rejestru poświadczeń dziedziczenia.
Kolejnym krokiem jest podział masy spadkowej tak, by każdy ze spadkobierców mógł samodzielnie dysponować swoją częścią. Można tego dokonać poprzez zawarcie umowy (tylko, jeśli jest zgoda co do podziału) lub przez złożenie wniosku do sądu (może to zrobić każdy ze spadkobierców). Do wniosku należy dodać:
- akt poświadczenia dziedziczenia lub postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku,
- wykaz majątku, który ma być podzielony,
- ewentualne informacje na temat testamentów spadkodawcy,
- w przypadku nieruchomości dołączamy wyciąg z księgi wieczystej.
Sprawy spadkowe są często trudne do przeprowadzenia i mogą przeciągać się latami, jeśli między spadkobiercami jest spór. Dlatego też w takiej sytuacji postaraj się o profesjonalną pomoc prawną.
